Neurowetenschap: dagdromen kan je slim of ziek maken

Dagdromen heeft vaak een negatieve reputatie. Maar in het dagelijks leven zijn sommige situaties zo vermoeiend dat onze gedachten afdwalen. Bijvoorbeeld een lange treinreis door een dor landschap. Of een eindeloze teamvergadering op het werk. Of een minder dwingende toespraak op een feestje waar maar geen einde aan lijkt te komen.

Maar je hoeft je niet schuldig te voelen. Dagdromen kan zelfs nuttig zijn, ontdekten wetenschappers van het Max Planck Instituut voor Menselijke Cognitieve en Hersenwetenschappen in Leipzig en de Universiteit van York in Engeland. Bepaalde hersenstructuren die verantwoordelijk zijn voor onze cognitieve controle werken zelfs effectiever samen wanneer we onze gedachten de vrije loop laten – maar alleen als we dat bewust doen.

Mensen die hun dagdromen kunnen beheersen, hebben er baat bij, benadrukken de wetenschappers. Dit betekent dat ze worden onderdrukt wanneer het belangrijk is en dat ze de vrije loop krijgen wanneer dat mogelijk is. Ze kunnen iemands concentratie en prestaties zelfs verbeteren, omdat ze een soort korte vakantie voor de hersenen zijn. Hersengolven schakelen over van bètagolven (je bent gefocust en mentaal actief) naar thetagolven (je bent diep ontspannen). De psychologie weet ook dat loslaten ruimte creëert voor creativiteit.

Ondanks alle ontspanning die je gedachten laten afdwalen met zich meebrengt, kan dagdromen ook nadelen hebben. Als je bijvoorbeeld dagelijks te veel tijd investeert in dagdromen, wordt dit maladaptief dagdromen genoemd. Dit verwijst naar iemand die zich verliest in zijn of haar dagdromen en het dagelijks leven vergeet of verwaarloost. Wie zich echter permanent terugtrekt in zijn of haar fantasieën, loopt het risico op depressieve stemmingen. Bovendien kan het stressvol zijn als dergelijke fases te lang duren.