Gezondheid. Fotosensibilisatie: wanneer zon en medicijnen niet samengaan

Fotosensibilisatie, soms ten onrechte 'zonneallergie' genoemd, is een overreactie van de huid op zonnestralen. Dit kan zich uiten in jeuk, roodheid of huidontsteking.

In sommige gevallen kan het worden getriggerd of verergerd door het innemen van medicijnen. Hierdoor kan uw gebruikelijke behandeling een onverwachte valkuil worden.

Fototoxiciteit: een onmiddellijke reactie

Fototoxiciteit is de meest voorkomende vorm van door geneesmiddelen veroorzaakte fotosensibilisatie. Het treedt snel op, binnen enkele uren na blootstelling aan de zon. De huid reageert alsof ze ernstig verbrand is, soms met pijnlijke blaren.

Deze reactie kent twee varianten, afhankelijk van de toedieningsmethode van het medicijn. Als u een fotosensibiliserende crème of zalf aanbrengt, worden alleen de behandelde gebieden beïnvloed.

Dit wordt contactfotosensibilisatie genoemd. Als u medicijnen oraal of via injecties inneemt, kan elk gebied dat aan de zon wordt blootgesteld, reageren, omdat het product door het hele lichaam circuleert.

De intensiteit van de reactie hangt af van verschillende factoren: de sterkte van de zon, het type medicijn, de ingenomen dosis en het huidtype. Mensen met een lichte huid zijn van nature kwetsbaarder, maar zelfs een donkere huid is niet immuun.

Het goede nieuws? Deze reactie verdwijnt geleidelijk zodra u stopt met het innemen van de medicatie of de zon vermijdt.

Fotoallergie: zeldzamer maar hardnekkiger

Fotoallergie is een complexer en gelukkig zeldzamer mechanisme. Het komt alleen voor bij mensen die er aanleg voor hebben en die al 'gesensibiliseerd' zijn door eerdere blootstelling aan een combinatie van medicijnen en uv-straling.

Zodra deze sensibilisatie is vastgesteld, kan zelfs minimale blootstelling aan de zon een reactie veroorzaken, zolang de persoon de behandeling voortzet. In tegenstelling tot fototoxiciteit beperken de laesies zich niet tot de blootgestelde delen van het lichaam en kunnen ze zich uitbreiden naar bedekte delen van het lichaam. Deze laesies lijken meer op eczeem of netelroos.

Deze vorm van fotosensibilisatie is zorgelijker omdat het langzaam verdwijnt nadat u met het medicijn stopt en soms lang kan aanhouden.

De lijst met mogelijk fotosensibiliserende medicijnen is langer dan je zou denken. Allereerst is het belangrijk om te weten dat fotosensibiliserende medicijnen een onderscheidend symbool (een pictogram met een gedeeltelijk bedekte zon in een rode driehoek) op hun verpakking hebben, zodat patiënten ze gemakkelijk kunnen herkennen.

Tot de meest voorkomende boosdoeners behoren bepaalde antibiotica, niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID's), antihistaminica, antidepressiva, diuretica, protonpompremmers (omeprazol, pantoprazol, enz.), ACE-remmers (angiotensine-converterend enzym), kalmeringsmiddelen, statines, enz.

Ook plaatselijke behandelingen worden niet vergeten: bepaalde acneproducten, antiseptica, antischimmelmiddelen of antiallergiecrèmes kunnen ook problemen veroorzaken.

Er kan een algemene regel worden getrokken: oraal ingenomen of geïnjecteerde geneesmiddelen veroorzaken vaker fototoxiciteit, terwijl producten die direct op de huid worden aangebracht, vaker fotoallergieën veroorzaken.

Hoe bescherm je jezelf?

Preventie blijft uw beste bondgenoot. Lees uw medicatievoorschriften zorgvuldig door en aarzel niet om uw apotheker of arts te raadplegen over de risico's van fotosensibilisatie.

Als u absoluut aan de zon moet worden blootgesteld terwijl u een risicovolle behandeling ondergaat, verhoog dan uw bescherming: gebruik zonnebrandcrème met een hoge beschermingsfactor, bedekkende kleding en vermijd de heetste uren.