Verpleegkundigen moeten een vergoeding krijgen als ze worden ingezet voor de taken van sociaal gezondheidswerkers.

Voor de professionele verpleegkundige die "gewoonlijk", en dus niet op een "uitzonderlijke en contingente" basis, is aangesteld voor activiteiten die tot de verantwoordelijkheid van werkers in de sociale gezondheidszorg behoren, ontstaat het recht op schadevergoeding voor de aantasting van de professionele waardigheid en het imago die is geleden als gevolg van de degradatie. Het Hof van Cassatie heeft dit vastgesteld bij beschikking nr. 12139, vandaag ingediend, waarin het beroep van een lokale gezondheidsdienst uit Abruzzo werd verworpen. Deze instantie had door het Hof van Beroep van L'Aquila op basis van billijkheid een werknemer 6% van het salaris moeten betalen voor de gehele periode waarin de lager gerangschikte activiteit was uitgevoerd.

In de motivering van het vonnis benadrukte de territoriale rechtbank het zuiver manuele karakter van de opgelegde taken, "gezien het intellectuele karakter, gelet op het vereiste kennisniveau", van het beroep van verpleegkundige en het feit dat dit alles in aanwezigheid van de patiënten gebeurde. In het hoger beroep stelde het zorgbedrijf dat de activiteiten van OSS niet als buitensporig voor de professionaliteit van de verpleegkundige konden worden beschouwd en dat de Gedragscode vereist dat verpleegkundigen de slechte dienstverlening van het bedrijf compenseren.

Voor de afdeling Arbeid bestaat er geen twijfel over dat het verzoek aan verpleegkundigen om OSS-specifieke activiteiten a priori niet onrechtmatig is, aangezien het zijn grondslag vindt in de flexibiliteitsplicht van de werknemer; het Hof specificeert echter dat ‘deze activiteiten geen professionele inhoud mogen uitdrukken die volledig losstaat van de specifieke taken van de verpleegkundige’; maar dat is - zo voegt hij toe - hier niet het geval, aangezien het duidelijk is dat de gevraagde taken betrekking hadden op persoonlijke verzorging, wat een gemeenschappelijk kenmerk is van beide beroepen. Het verzoek om lagere taken - zo vervolgt het besluit - moet ook beantwoorden aan "een concrete behoefte en dus niet aan improviserende keuzes of eisen voor werk op lager niveau, zelfs als er in de betreffende categorie personeel beschikbaar is". Ten slotte, en dit is het cruciale punt in dit specifieke geval, moeten dergelijke uitkeringen "incidenteel of marginaal" worden aangevraagd. De lagere taken – zo vat het Hof samen – zijn altijd legitiem indien zij ‘marginaal’ zijn, dat wil zeggen van gering en beperkt kwantitatief belang vergeleken met de taken die daadwerkelijk relevant zijn.

En vervolgens, zo concludeert hij op dit punt, heeft de rechter in tweede aanleg terecht geoordeeld dat, hoewel uit de getuigenissen bleek dat de verpleegkundigen hoofdzakelijk met hun eigen activiteit waren belast, zij niettemin «in de loop der jaren» waren gevraagd om de typische diensten van OSS te verrichten, zoals: «het vervoeren van zieken, het opruimen van bedden, het beantwoorden van de bellen, het zorgen voor de hygiëne van patiënten, het verschonen van luiers, het dragen van bedpannen en urinalen en deze vervolgens leegmaken en schoonmaken»; en dit "verre van marginaal en sporadisch, en ook niet van korte duur, maar veeleer constant en systematisch, aangezien het dagelijks en gedurende een groot deel van de werkdag wordt uitgevoerd".

Door het kader uit te breiden tot het specifieke domein van de verpleegkundigen, heeft het Hof van Cassatie het volgende rechtsbeginsel ontwikkeld op het gebied van geprivatiseerde overheidstewerkstelling: "aan de werknemer, gelet op zijn relevante plicht tot loyale medewerking aan de bescherming van het algemeen belang dat aan de uitoefening van de activiteit ten grondslag ligt, kunnen taken worden toegewezen die ondergeschikt zijn aan de toevertrouwde taken, maar enkel op voorwaarde dat deze taken niet volledig vreemd zijn aan zijn professionaliteit, dat er een objectieve, organisatorische of veiligheidsbehoefte bestaat van de werkgever en dat bovendien de vraag naar dergelijke ondergeschikte taken marginaal is ten opzichte van de kwalificerende activiteiten van de beroepsclassificatie van de werknemer of dat, wanneer zich geen dergelijke marginaliteit voordoet, onverminderd de algemene uitvoering van de voornoemde kwalificerende activiteiten, de uitvoering van ondergeschikte taken slechts incidenteel is".