Nadmierne pocenie: Jak rozpoznać nadpotliwość – i co teraz pomaga

Pocenie się jest naturalnym i koniecznym procesem chroniącym ludzkie ciało przed przegrzaniem. Dzieje się to poprzez uwalnianie wodnistej wydzieliny z gruczołów potowych , która odparowuje i w ten sposób zapobiega przegrzaniu. Ilość wydzielanego potu może osiągnąć kilka litrów na dzień. Nadpotliwość to stan charakteryzujący się nadmiernym poceniem wykraczającym poza to, co jest wymagane do normalnej termoregulacji organizmu.

Objawy nadpotliwości nie ograniczają się do fizycznego aspektu nadmiernego pocenia. Zwiększone pocenie często wiąże się ze zwiększonym zapachem i jest często widoczne. Może to powodować, że osoby dotknięte chorobą czują się niekomfortowo i potencjalnie są stygmatyzowane. Oba aspekty mogą znacząco pogorszyć jakość życia osób dotkniętych tą chorobą.

Neurolog dr Mimoun Azizi, MA, jest lekarzem naczelnym i kierownikiem Centrum Geriatrii i Neurogeriatrii w Southwest Hospital Association (KVSW) od 1 kwietnia 2025 r. Jest również specjalistą w dziedzinie psychiatrii i psychoterapii oraz posiada dodatkowe kwalifikacje w zakresie medycyny ratunkowej, geriatrii i medycyny paliatywnej. Jest autorem licznych książek i artykułów specjalistycznych, posiada również tytuł magistra nauk politycznych i socjologii oraz tytuł magistra filozofii.

Pierwotna nadpotliwość to stan charakteryzujący się nadmiernym poceniem bez żadnej identyfikowalnej przyczyny wewnętrznej lub zewnętrznej. Występuje ogniskowo, czyli w określonych obszarach ciała. Szczególnie dotknięte są pachwiny, pachy, dłonie, podeszwy stóp i czoło. Wynika to ze szczególnie wysokiego stężenia gruczołów potowych ekrynowych w tych obszarach, obszarach głównie odpowiedzialnych za pocenie emocjonalne.

Diagnozę pierwotnej nadpotliwości ustala się na podstawie historii klinicznej i testów potowych. Oprócz pozytywnego wywiadu rodzinnego, kryteria kliniczne pierwotnej nadpotliwości obejmują: wystąpienie objawów w dzieciństwie lub okresie dojrzewania (poniżej 25. roku życia); pocenie się niezależnie od temperatury; nieprzewidywalność i niekontrolowalność; pocenie się występujące częściej niż raz w tygodniu i upośledzające codzienne życie i jakość życia osób dotkniętych chorobą. Innym kryterium jest to, że nadmierne pocenie się nie występuje podczas snu.

Wtórna nadpotliwość może być wywołana przez różne czynniki. Choroby wewnętrzne i neurologiczne, a także niektóre leki, otyłość lub niedożywienie mogą wywołać nadpotliwość. Rozwija się ona z zaburzeń ośrodkowego lub obwodowego układu nerwowego, które mogą być spowodowane przez różne choroby i skutki uboczne leków.

Możliwe czynniki wyzwalające obejmują infekcje, zaburzenia endokrynologiczne i zmiany takie jak cukrzyca, menopauza lub ciąża. Zaburzenia neurologiczne, takie jak choroba Parkinsona, neuropatie i przewlekłe stany zapalne, mogą również powodować wtórną nadpotliwość. Inne przyczyny obejmują zawały mózgu i zmiany kręgosłupa. Pewne leki, szczególnie leki przeciwdepresyjne, a także zatrucie lekami lub metalami ciężkimi mogą również odgrywać rolę.

Wtórna nadpotliwość może również wystąpić jako część zespołu odstawienia alkoholu lub substancji. Wtórna nadpotliwość może również być pierwszym objawem klinicznym innego poważnego schorzenia, takiego jak guz. Dlatego też niezbędna jest ocena medyczna.

Istnieją różne metody leczenia pierwotnej idiopatycznej nadpotliwości, które są stosowane indywidualnie i etapowo. Antyperspiranty mogą być stosowane początkowo w celu zmniejszenia aktywności gruczołów potowych. Mogą być stosowane jako część pielęgnacji ciała i na dezodoranty.

Można również stosować leki antycholinergiczne, ale mogą one powodować działania niepożądane, takie jak arytmie serca. Dlatego też konieczne jest monitorowanie pracy serca za pomocą EKG przed i w trakcie leczenia. Inne opcje leczenia obejmują terapię iniekcyjną, a także terapie mikrofalowe lub ultradźwiękowe.

W skrajnych przypadkach konieczne może być chirurgiczne usunięcie gruczołów potowych lub interwencja chirurgiczna na nerwie współczulnym. Jednakże metody te nie są podstawowym leczeniem ogniskowego pocenia i nie są zalecane jako takie. W przypadku wtórnej nadpotliwości najpierw leczy się przyczynę. Jednakże wyżej wymienione metody leczenia mogą być również stosowane równolegle lub później, zwłaszcza jeśli osoba dotknięta chorobą jest pod znacznym stresem i pojawiają się problemy psychospołeczne, które ograniczają życie i pogarszają jego jakość. Nadpotliwość może być bardzo nieprzyjemna dla osób dotkniętych chorobą i dlatego zawsze powinna być oceniana przez lekarza.

Niniejszy artykuł pochodzi z EXPERTS Circle – sieci wybranych ekspertów z dogłębną wiedzą i wieloletnim doświadczeniem. Treść opiera się na indywidualnych ocenach i jest zgodna z obecnym stanem nauki i praktyki.