Teruggeroepen kazen: sinds half juni ‘geen productbesmetting’ meer geconstateerd

Verenigingen hebben de vertraging in de reactie tussen de eerste ontdekking van de bacterie op 12 juni en de massale terugroepactie eerder deze week aan de kaak gesteld. Het ministerie werd woensdag ondervraagd over de tijdlijn van de acties van het bedrijf en de reactie van de autoriteiten.

De kazen die het bedrijf momenteel verkoopt, worden "geproduceerd en op de markt gebracht onder nauwlettend toezicht van de exploitant en de autoriteiten, met strenge dagelijkse microbiologische controles", aldus het ministerie tegenover verslaggevers.

Gezondheidsautoriteiten hebben 21 gevallen van listeriose vastgesteld, waaronder twee sterfgevallen, die "mogelijk verband houden" met de consumptie van gepasteuriseerde melkkazen van de Chavegrand-kaasfabriek, aldus een dinsdag vrijgegeven verklaring van de overheid.

"De gevallen zijn verspreid over het hele gebied, met uitzondering van de Pays de la Loire", aldus Public Health France (SpF), die in een persbericht toevoegde dat "het om elf vrouwen en tien mannen gaat in de leeftijd van 34 tot 95 jaar" en dat "18 van hen ouder zijn dan 65".

De betreffende kazen, waaronder Camembert, roomkaas en geitenkaas, werden door de kaasmakerij "tot 9 augustus 2025" op "het gehele nationale grondgebied" verkocht, met name in supermarkten, maar ook "internationaal".

Volgens de overheidswebsite Rappel Conso zijn tussen maandag en dinsdag meer dan 40 partijen teruggeroepen vanwege vermoedelijke besmetting.

"Geen besmetting"

De eerste terugroepactie van Chavegrand-kaasproducten vond plaats nadat een distributeur op 12 juni besmetting met Listeria monocytogenes in een kaasmonster had ontdekt, zo legde het ministerie uit.

Maar controles die het bedrijf vervolgens uitvoerde, lieten een maand na de waarschuwing "geen enkele besmetting" zien en "de productie kon worden voortgezet."

Pas later, aldus dezelfde bron, werd een verband gelegd met de gevallen van listeriose en "werd uit voorzorg vanaf 9 augustus een begin gemaakt met het op grote schaal terugroepen van producten van het bedrijf."

Volgens het bedrijf werden de in juni en augustus teruggeroepen kazen geproduceerd op een oude productielijn, die begin juni werd gesloten en vervangen door een nieuwe lijn. Vervolgens werd er een "zeer streng analyseplan" uitgevoerd, "waarbij enkele duizenden analyses" werden uitgevoerd. Tot op heden is er nog steeds geen enkel spoor van Listeria in de kaasmakerij aangetroffen.

"We zijn nog steeds bezig met het onderzoek, maar we hebben een aantal robuuste werkhypotheses (...) Tot op heden is het incident hoogstwaarschijnlijk onder controle dankzij de overstap naar de nieuwe lijn (...) Dit is een zeer ernstig geval en we werken er hard aan", verzekerde de kaasmakerij dinsdagavond.

"Het is net als bij een strafrechtelijk onderzoek, we werken met DNA. Hier ligt het Listeria-DNA (gevonden op de eerste gemelde kaas en op de besmette personen, noot van de redactie) extreem dicht bij elkaar", zei Guillaume Albert, woordvoerder van Chavegrand, woensdag op de radiozender Ici Creuse.

"Statistisch gezien is het niet onmogelijk dat wij het niet waren. Maar waarschijnlijker is dat we denken dat het door onze kaas kwam", zei hij.

Verzoek om "transparantie"

"Hoe kunnen we in juni met spoed een productielijn stilleggen, het aantal analyses met een factor 100 verhogen, volgens hun beweringen, en potentieel gevaarlijke producten blijven verkopen tot augustus, terwijl we beweren niets te hebben gevonden?", vroeg Quentin Guillemain, voorzitter van de Vereniging van Families die Slachtoffers zijn van met Salmonella Verontreinigde Melk (AFVLCS), die in 2017 werd opgericht naar aanleiding van het Lactalis-schandaal rond met salmonella besmette babymelk, zich in een persbericht af.

De vereniging spreekt van "schuldige nalatigheid van de overheid, die verontreinigde producten maandenlang in het vrije verkeer liet" en trekt een vergelijking met de Lactalis-affaire.

Ook de NGO Foodwatch betreurde een massale terugroepactie die te laat kwam "terwijl de schade al was aangericht". Ze plaatste vraagtekens bij het optreden van de autoriteiten "tussen juni en augustus" en de beperkingen die ze te licht achtte wat betreft communicatie en terugroepacties van producten die aan bedrijven werden opgelegd in geval van besmetting.

Zij eist dat "exploitanten, fabrikanten en distributeurs, die zich vaak beperken tot minimale communicatie, verplicht worden om transparant te zijn op hun websites en sociale netwerken" en dat zij ter verantwoording worden geroepen.

Het ministerie van Landbouw herhaalde woensdag dat "de primaire verantwoordelijkheid voor voedselveiligheid bij de exploitanten ligt" en dat "in geval van een waarschuwing de autoriteiten toezicht houden op het risicomanagement door de exploitanten."

"De communicatie van de gezondheidsautoriteiten versterkt" de maatregelen die het bedrijf heeft genomen om de producten terug te roepen "maar vervangt ze niet", voegt hij toe.