Gezondheid. Zitten we gevangen in de negatieve bias in ons dagelijks leven?

Deze cognitieve bias beïnvloedt onze emoties, ons geheugen, onze beslissingen... en ons dagelijks geluk. Het goede nieuws is dat het mogelijk is om de effecten ervan te beperken. Maar om dat te doen, moeten we het eerst begrijpen.

De negativiteitsbias wordt voor het eerst verklaard door onze evolutionaire geschiedenis.

In een tijd waarin onze overleving afhing van ons vermogen om bedreigingen te herkennen, was het beter om overdreven waakzaam te zijn dan verblind door optimisme. Het horen van een verdacht geritsel en het vluchten voor een potentieel roofdier, zelfs al was het maar een eekhoorn, verhoogde onze overlevingskansen.

Volgens onderzoekers Paul Rozin en Edward Royzman berust dit fenomeen op een fundamentele asymmetrie in onze informatieverwerking.

Bij mensen trekt negatieve informatie meer onze aandacht, wordt deze beter onthouden en heeft een sterkere invloed op ons gedrag.

Neurowetenschappelijk onderzoek heeft dit gedrag bevestigd. Hieruit is gebleken dat de hersenen heftiger reageren op negatieve prikkels.

Uit een onderzoek naar hersenscans is bijvoorbeeld gebleken dat de amygdala, een belangrijk gebied voor het reguleren van emoties, actiever wordt wanneer de hersenen worden geconfronteerd met negatieve beelden.

Negatieve vooroordelen in ons dagelijks leven

Deze bias is duidelijk zichtbaar in het dagelijks leven. We hebben de neiging om slecht nieuws en negatieve gebeurtenissen, hoe klein ook, gemakkelijker te onthouden.

Zo onthoud je bijvoorbeeld gemakkelijker de kritiek van een klant dan het compliment van een collega, een kleine aanrijding in het openbaar vervoer dan een vrolijk moment met je kind. Dit mentale filter geeft je een gedeeltelijk beeld van de werkelijkheid.

Deze verhoogde perceptie van negatieve signalen leidt er vaak toe dat mensen denken dat het dagelijks leven somberder is dan het in werkelijkheid is. Dit kan bijdragen aan chronische stress, demotivatie en in sommige gevallen zelfs verdriet en depressie.

Hoe kunnen we dit vooroordeel omzeilen?

Het is alom bewezen dat het herkennen en koesteren van prettige ervaringen het welzijn en de psychologische veerkracht duurzaam vergroot. Hoe kunnen we dit bereiken?

Wees je bewust van deze vooringenomenheid. Dit is een goed begin om er afstand van te nemen. Ga dan verder met de volgende stap: cultiveer dankbaarheid en focus op het positieve.

Net als een spier kan ons vermogen om het positieve te zien getraind worden. Het bijhouden van een dankbaarheidsdagboek of een dagboek van kleine dagelijkse overwinningen is een eenvoudig maar effectief hulpmiddel.

Schrijf elke avond drie prettige dingen op die u die dag hebt meegemaakt: een glimlach, een succes, een prettig gevoel... Studies tonen aan dat deze oefening, wanneer deze regelmatig wordt beoefend, het welzijn aanzienlijk verbetert.

Leren om het rustiger aan te doen, te observeren en bewust te genieten van prettige momenten, helpt ook om de mentale inprenting ervan te versterken.

Dat is precies wat mindfulness biedt. De effectiviteit ervan is breed aangetoond bij het tegengaan van de effecten van stress en terugkerende negatieve gedachten.

Bron: Rozin, P. & Royzman, EB (2001). Negativiteitsbias, negatieve dominantie en besmetting. Personality and Social Psychology Review - Emmons, R.A. & McCullough, M.E. (2003). Zegeningen versus lasten tellen: een experimenteel onderzoek naar dankbaarheid en subjectief welzijn in het dagelijks leven. Journal of Personality and Social Psychology.