Wetenschap waarschuwt voor risico’s van de ijsbadtrend: wees heel voorzichtig

Onderdompeling in koud water is een activiteit die mensen verdeelt: sommigen zijn er dol op en anderen haten het. Maar de waarheid is dat veel mensen het wekelijks, of zelfs dagelijks, beoefenen, ervan overtuigd dat het goed is voor hun mentale en fysieke gezondheid.

Ook wel cryotherapie genoemd, kan onderdompeling in koud water inhouden dat u buiten zwemt – in meren, rivieren of de oceaan – koude douches neemt of zelfs een ijsbad neemt. Sporters gebruiken het al lang om spierpijn te verminderen en het herstel te versnellen door na het sporten ongeveer tien minuten in koud water van ongeveer 10-15 °C te verblijven.

Daarnaast is onderdompeling in koud water ook gebruikt om symptomen van depressie, pijn en migraine te behandelen. Er zijn talloze verhalen over hoe koudwatertherapie levens heeft veranderd, gebroken harten heeft genezen en mensen door moeilijke tijden heeft geholpen.

Hoewel veel onderzoeken de voordelen van ijsbaden en het herstel na inspanning aantonen, bleek uit een onderzoek uit 2014 dat dit mogelijk een placebo-effect is.

Onderzoek naar de mogelijke voordelen van koudwatertherapie of zwemmen in de open lucht staat nog in de kinderschoenen en er is nog geen wetenschappelijk bewijs dat dit ondersteunt.

Voor elke activiteit die beweert een therapeutisch effect te hebben, is de minimale vereiste dat het "geen kwaad kan". Maar dat kunnen we niet zeggen van koud water, dat nogal wat risico's met zich meebrengt.

Sterker nog, alles wijst erop dat minder meer is als het gaat om onderdompeling in koud water. Met andere woorden, jezelf onderdompelen in kouder water of er langer in blijven is niet beter voor je. Sterker nog, het kan het tegenovergestelde effect hebben.

Een van de minder bekende problemen die verband houden met onderdompeling in koud water is wat bekend staat als 'koudeverwonding zonder bevriezing'. Bij blootstelling aan kou is het normaal dat handen en voeten erg koud of gevoelloos aanvoelen, en tintelingen of pijn ervaren bij het opwarmen. Voor de meeste mensen zijn deze symptomen tijdelijk en keren de normale sensaties binnen een paar minuten terug. Maar bij mensen met koudeverwondingen zonder bevriezing kunnen deze symptomen (pijn, veranderd gevoel en gevoeligheid voor kou) jarenlang aanhouden in de getroffen gebieden als gevolg van schade aan zenuwen en bloedvaten.

Het wordt veroorzaakt door langdurige blootstelling aan koude en vochtige omstandigheden, zoals die in loopgraven tijdens de oorlog, vandaar de bijnaam 'loopgravenvoet'. Het zijn echter niet alleen soldaten die er vatbaar voor zijn; er zijn recentelijk ook gevallen gemeld bij daklozen en watersporters.

Een ander probleem is dat niet bekend is hoe koud té koud is als het gaat om onderdompeling in koud water en verwondingen door koude (niet door bevriezing). Er zijn ook veel verschillen in hoe onze lichamen reageren op koeling. Mensen van Afrikaanse en Caribische afkomst lijken bijvoorbeeld gevoeliger te zijn voor verwondingen door koude (niet door bevriezing), waardoor de risico's van blootstelling aan kou per persoon verschillen.

Het is echter bemoedigend dat een onderzoek uit 2020 onder zwemmers in koud water aangeeft dat zij weliswaar gevoelig zijn voor kou, maar dat dit niet gepaard gaat met schade aan de bloedvaten in de huid.

Als u besluit om koudwatertherapie te proberen, zijn er een aantal tips waar u rekening mee moet houden:

Dit artikel is gepubliceerd op The Conversation, een non-profitorganisatie die zich inzet voor het delen van ideeën en wetenschappelijke inzichten met het publiek. Dit artikel is hier opnieuw gepubliceerd onder een Creative Commons-licentie.