Hartstilstand: beter ribben breken dan niets doen
Er zijn maar drie dingen die je fout kunt doen bij een hartstilstand. 1. Helemaal niets doen, 2. Het slachtoffer in de stabiele zijligging leggen, en 3. Niet hard genoeg drukken tijdens de reanimatie. De beste aanpak is om regelmatig te oefenen in een EHBO-opfriscursus. / © Getty Images/Seksan Mongkhonkhamsao
Iedereen zou een EHBO-cursus moeten volgen en die idealiter regelmatig herhalen. Maar zelfs mensen die zich niet helemaal goed voelen, moeten niet passief toekijken als iemand een hartstilstand krijgt. Professor Dr. Bernd Böttiger is federaal arts bij het Duitse Rode Kruis (DRK) en voorzitter van de Duitse Reanimatieraad. Hij pleit voor de verplichte invoering van eerste hulp op scholen in heel Duitsland. Op Wereld Eerste Hulp Dag op 13 september legt hij uit hoe borstcompressies werken en welke drie fouten je in noodgevallen moet vermijden.
Hoe belangrijk zijn EHBO'ers of leken bij een hartstilstand?
Bernd Böttiger: Je snelle interventie is letterlijk levensreddend. Veel mensen weten niet dat je bij een hartstilstand niet kunt wachten tot de hulpdiensten arriveren. Dat zou een doodvonnis betekenen voor de getroffen persoon. Wanneer het hart stopt met kloppen, bereikt er geen bloed, en dus ook geen zuurstof, de hersenen. De hersenen, met hun sterk ontwikkelde zenuwcellen, verbruiken ongeveer 20 procent van de zuurstof, terwijl ze slechts één tot twee procent van het lichaamsgewicht uitmaken. Als het hart stopt met kloppen, sterven de hersenen binnen drie tot vijf minuten. In dit land arriveren hulpdiensten gemiddeld binnen negen minuten ter plaatse.
Hier komen hulpverleners in beeld: hun taak is om de tijd te overbruggen door de pompfunctie van het hart van buitenaf over te nemen – door middel van hartmassage.
Hoe herken ik als eerstehulpverlener een hartstilstand? En wat moet ik doen als dat nodig is?
Böttiger: Veel mensen herinneren zich nog het beeld van de Deense voetballer Christian Eriksen, die tijdens een EK-wedstrijd in 2021 in elkaar zakte. Hij had geluk dat het gebeurde in een omgeving waar veel mensen wisten hoe ze reanimatie moesten toepassen. En daarom is hij nog steeds profvoetballer. De meeste van dergelijke noodgevallen (naar schatting 70 procent) gebeuren thuis. Iemand zakt in elkaar of valt gewoon van zijn stoel. De procedure is altijd hetzelfde: controleren, bellen en drukken.
- Controle – dit zou niet langer dan tien seconden moeten duren. Reageert de persoon als ik hardop praat of zachtjes met zijn of haar schouders schud? Ademt hij of zij nog normaal? Het is belangrijk om te weten: als een brein sterft, ademt iemand soms nog wel. Dit lijkt echter meer op hijgen, zeker niet op normale ademhaling. Als u het niet zeker weet, bel dan nu 112. De meldkamer helpt u met de controle.
- Bel. Als de persoon niet reageert en niet normaal ademt, bel dan 112. De meldkamer zal u dan indien nodig assisteren met reanimatie; zet de roep gewoon op hard.
- Druk, of borstcompressies. Eén hand wordt op het midden van de borst geplaatst, de andere erboven. Vervolgens oefen je, met gestrekte armen en je schouders recht boven het drukpunt, druk uit tot ongeveer vijf tot zes centimeter diep. Nu is het druk, loslaten, druk, loslaten – zonder te stoppen, totdat de hulpdiensten arriveren. Als je niet alleen bent, wissel je na maximaal twee minuten af.
Overigens, de frequentie waarmee de knop wordt ingedrukt is ongeveer twee keer per seconde. Ik raad iedereen aan om een liedje te onthouden dat ze zich in een noodgeval kunnen herinneren. De klassieker is "Stayin' Alive" van de Bee Gees, maar Strauss' Radetzkymars of Helene Fischers "Atemlos" werken ook.
Kun je iets verkeerd doen tijdens een reanimatie?
Böttiger: Er zijn drie dingen die je fout kunt doen. Ten eerste, helemaal niets doen – dat is het ergste wat je kunt doen. De tweede fout is het niet herkennen van een hartstilstand en de persoon in de stabiele zijligging leggen. Dat is ongeveer net zo effectief als helemaal niets doen. Helaas is de stabiele zijligging zo diepgeworteld in het geheugen van veel mensen dat deze zelfs bij een hartstilstand vaak ten onrechte wordt gebruikt.
De derde fout is dat er niet hard genoeg wordt gedrukt tijdens de reanimatie of dat de druk daarna niet voldoende wordt losgelaten. Veel mensen zijn bang om de ribben van de patiënt te breken en aarzelen te veel. Zelfs in instructievideo's zie ik herhaaldelijk dat de druk niet hard genoeg wordt uitgeoefend.
Vijf tot zes centimeter diep drukken is al behoorlijk heftig. Ribben breken vaak ook. Maar deze breuken genezen – de eerste prioriteit is het overleven van de persoon. Als spoedeisende hulparts weet ik bij gebroken ribben meestal dat de persoon goed gereanimeerd is.
pharmazeutische-zeitung
