Zdrowie. 14 milionów dzieci, którym podano „zero dawek”: Cięcia w pomocy i dezinformacja zagrażają szczepieniom

Do 2024 roku 85% dzieci w grupie wiekowej objętej wymogiem szczepienia przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi (DTP) otrzymało wszystkie trzy dawki (109 milionów), a trzecia dawka stanowiła kluczowy wskaźnik globalnego zasięgu szczepień, zgodnie z danymi opublikowanymi we wtorek przez agencje ONZ ds. zdrowia i dzieci. To o jeden punkt procentowy więcej niż w 2023 roku, czyli o milion więcej dzieci. Według ONZ są to „skromne” postępy w obliczu licznych wyzwań.

Do 2024 roku 14,3 miliona dzieci na całym świecie uznano za „bezdawkowe” – nie otrzymały ani jednej dawki szczepionki – co jest liczbą nieznacznie niższą niż 14,5 miliona dwa lata temu. Jednak liczba ta pozostaje wyższa niż odnotowana w 2019 roku (1,4 miliona), zanim pandemia COVID-19 zakłóciła funkcjonowanie służby zdrowia. „Dobrą wiadomością jest to, że udało nam się zaszczepić więcej dzieci szczepionkami ratującymi życie”, ale „miliony dzieci pozostają bez ochrony przed chorobami, którym można zapobiec” – zauważyła dyrektor wykonawcza UNICEF Catherine Russell w oświadczeniu opublikowanym wspólnie ze Światową Organizacją Zdrowia (WHO).

Według WHO świat „zboczył z drogi” w kierunku osiągnięcia celu, jakim jest zapewnienie 90% wyszczepialności dzieci i młodzieży kluczowymi szczepionkami ratującymi życie do 2030 roku. „Drastyczne cięcia w pomocy, w połączeniu z dezinformacją na temat bezpieczeństwa szczepionek, grożą zaprzepaszczeniem postępów osiągniętych przez dziesięciolecia” – ostrzegł w oświadczeniu dyrektor generalny WHO , Tedros Adhanom Ghebreyesus .

Raport pokazuje również, że dostęp do szczepionek pozostaje bardzo nierówny, a konflikty podważają wysiłki na rzecz poprawy zasięgu szczepień. Sytuacja ta może się jeszcze bardziej pogorszyć wraz ze zmniejszeniem pomocy międzynarodowej, w tym ze strony Stanów Zjednoczonych. „Nasza zdolność reagowania na epidemie w prawie 50 krajach została zakłócona przez cięcia budżetowe” – powiedział Ephrem Lemango, dyrektor ds. szczepień w UNICEF, na konferencji prasowej.

Brak dostępu do szczepionek jest główną przyczyną niskiego wskaźnika wyszczepialności na świecie, ale agencje ONZ podkreślają również zagrożenie wynikające z dezinformacji na temat szczepionek. Zmniejszone zaufanie do „bezpieczeństwa szczepionek” przyczynia się do potencjalnie niebezpiecznego braku odporności zbiorowiskowej i rozwoju ognisk chorób , powiedziała dziennikarzom Kate O'Brien, szefowa WHO ds. szczepień.

Eksperci szczególnie ostrzegają przed sytuacją w Stanach Zjednoczonych, gdzie minister zdrowia Robert Kennedy Jr., znany sceptyk szczepionek , zainicjował gruntowną reformę amerykańskich organów ochrony zdrowia i ich polityki szczepień. Został oskarżony o rozpowszechnianie fałszywych informacji na temat szczepionki przeciwko odrze, podczas gdy Stany Zjednoczone zmagają się z najgorszą epidemią od ponad 30 lat, od początku 2025 roku .

Według raportu, w 2024 roku 60 krajów zostało dotkniętych „znacznymi lub uciążliwymi” epidemiami odry, prawie dwukrotnie więcej niż w 2022 roku (33). Mimo to w ubiegłym roku zaszczepiono przeciwko tej chorobie o dwa miliony więcej dzieci niż w 2023 roku. Globalny wskaźnik szczepień jest jednak daleki od 95% poziomu niezbędnego do zapobiegania epidemiom. Raport odnotowuje również dobre wieści: wskaźnik szczepień przeciwko szeregowi chorób wzrósł w 57 krajach wspieranych przez Gavi, organizację wspierającą szczepienia w najuboższych krajach.