Proste skanowanie mózgu pozwala określić, jak szybko się starzejemy.

Narzędzie opracowane przez naukowców z uniwersytetów Duke i Harvard (USA) oraz Uniwersytetu Otago (Nowa Zelandia) pozwala określić tempo starzenia się człowieka.

Na podstawie pojedynczego MRI mózgu narzędzie może oszacować ryzyko rozwoju przewlekłych chorób w średnim wieku, które często pojawiają się dziesiątki lat później. Informacje te mogą pomóc w motywowaniu zmian stylu życia i diety, które poprawiają zdrowie.

U osób starszych narzędzie to pozwala przewidzieć, czy u danej osoby rozwinie się demencja lub inne choroby związane z wiekiem, na wiele lat przed wystąpieniem objawów, co daje większą szansę na spowolnienie przebiegu choroby.

„Naprawdę interesujące w tym wszystkim jest to, że uchwyciliśmy, jak szybko ludzie się starzeją, wykorzystując dane zebrane w średnim wieku” — mówi Ahmad Hariri , profesor psychologii i neuronauki na Duke University. „I pomaga nam to przewidywać diagnozy demencji u znacznie starszych osób”.

Wyniki opublikowano w czasopiśmie „ Nature Aging ”.

Chociaż opracowano różne algorytmy mające na celu pomiar starzenia się człowieka, większość z tych „ zegarów starzenia ” opiera się na danych zebranych od osób w różnym wieku w danym momencie, a nie na śledzeniu postępu starzenia się tych samych osób.

„To, co wydaje się szybszym starzeniem, może po prostu wynikać z różnic w narażeniu” na takie czynniki, jak benzyna ołowiowa lub dym tytoniowy, które są specyficzne dla danego pokolenia – zauważa Hariri.

Wyzwaniem jest – dodaje – znalezienie sposobu na zmierzenie szybkości, z jaką rozwija się ten proces, na który nie będą miały wpływu czynniki środowiskowe lub historyczne niezwiązane ze starzeniem się.

Aby to zrobić, naukowcy oparli się na danych zebranych od około 1037 osób, które były obserwowane od urodzenia w ramach badania Dunedin Study , nazwanego na cześć nowozelandzkiego miasta, w którym urodziły się w latach 1972–1973.

Co kilka lat naukowcy z Dunedin Study sprawdzali u uczestników zmiany ciśnienia krwi, wskaźnika masy ciała, poziomu glukozy i cholesterolu, funkcji płuc i nerek oraz inne parametry, w tym cofanie się dziąseł i próchnicę zębów.

Na podstawie ogólnego wzorca zmian tych wskaźników zdrowia na przestrzeni blisko 20 lat naukowcy obliczyli, jak szybko starzeje się dana osoba.

Nowe narzędzie o nazwie DunedinPACNI zostało wytrenowane tak, aby szacować wskaźnik tempa starzenia się organizmu, wykorzystując wyłącznie informacje z pojedynczego skanu mózgu metodą rezonansu magnetycznego, pobranego od 860 uczestników badania Dunedin, gdy mieli 45 lat.

Następnie naukowcy wykorzystali tę wiedzę do analizy skanów mózgu pochodzących z innych baz danych osób z Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych, Kanady i Ameryki Łacińskiej.

Naukowcy odkryli, że osoby, które starzały się szybciej w tym pomiarze, wypadły gorzej w testach poznawczych i wykazywały szybsze kurczenie się hipokampa, obszaru mózgu kluczowego dla pamięci. Byli również bardziej narażeni na pogorszenie funkcji poznawczych w późniejszym życiu.

W ramach jednej z analiz naukowcy przeanalizowali skany mózgu 624 osób w wieku od 52 do 89 lat, które brały udział w północnoamerykańskim badaniu ryzyka zachorowania na chorobę Alzheimera.

Osoby, które według narzędzia, starzeją się szybciej, gdy wchodzą w badanie, mają o 60% większe prawdopodobieństwo wystąpienia demencji w kolejnych latach . Zaczęli również doświadczać problemów z pamięcią i myśleniem wcześniej niż osoby, które starzeją się wolniej.

Naukowcy odkryli również, że osoby, u których wyniki w skali DunedinPACNI wskazywały na szybsze starzenie się, były bardziej narażone na ogólne pogorszenie stanu zdrowia, a nie tylko pogorszenie funkcji mózgu.

Osoby, u których stwierdzono szybsze starzenie się, były słabsze i bardziej narażone na problemy zdrowotne związane z wiekiem, takie jak zawały serca.