Een opgeblazen gevoel was een teken dat Sally-Anne een tumor had, maar dat werd pas opgemerkt toen de tumor in bad barstte

Nadat ze een dag thuis had gewerkt, voelde Sally-Anne Hawkins eindelijk verlichting van de pijn die ze al maanden in haar buik had.

Haar huisarts had medicijnen voorgeschreven voor een overactieve blaas, maar dit verlichtte de pijn niet. Ze had ook last van een aanhoudend opgeblazen gevoel en een steeds hogere behoefte aan het toilet.

Maar ze wist dat het bad het in ieder geval zou verlichten. En gelukkig nam de constante pijn voldoende af om te denken dat ze uit het water kon komen en verder kon gaan met haar werk.

Maar zodra ze opstond en een voet op de badmat zette, voelde ze opeens een vreselijke pijn in de linkerkant van haar bekken.

'Ik heb nog nooit zulke pijn gevoeld', zegt Sally-Anne, 38, accountmanager bij een drukkerij in Hampshire, samen met haar man Andy, 56, magazijnchauffeur.

'Het was zo ernstig dat ik dacht dat ik in shock zou raken; op een schaal van één tot tien was het zonder twijfel een 11.'

Sally-Anne slaagde erin haar telefoon te pakken en belde Andy om hem te vragen onmiddellijk naar huis te komen. Gelukkig was zijn werk vlakbij, dus hij was binnen tien minuten terug – dezelfde tijd die het haar kostte om zichzelf via de trap naar de hal te laten glijden.

Toen Andy arriveerde, trok ze zichzelf omhoog om de deur te openen, maar zakte weer in elkaar van de pijn. 'Je moet een ambulance bellen,' zei Sally-Anne tegen hem, voordat ze moest overgeven.

In het ziekenhuis dachten de artsen dat ze een gebarsten blindedarm had, of misschien een verdraaide eierstok, maar een bloedonderzoek en scans brachten de oorzaak aan het licht: eierstokkanker in stadium 1.

Volgens artsen werd de tumor op haar linker eierstok zo ver geduwd dat deze scheurde toen ze haar lichaam draaide om uit bad te komen.

Ook al lijkt het misschien niet zo, Sally-Anne behoort tot de gelukkigen: de hevige pijn van een gescheurde tumor dwong haar om naar het ziekenhuis te gaan voor onderzoeken die leidden tot een vroege diagnose van de kanker.

Toch is een vroege diagnose bij eierstokkanker verre van gebruikelijk.

'Van de 7.500 vrouwen die elk jaar de diagnose eierstokkanker krijgen, wordt de diagnose bij ongeveer 70 procent gesteld in een vergevorderd stadium (d.w.z. stadium drie of vier), wanneer de kanker zich heeft verspreid naar de buik, de lymfeklieren of naar verder weg gelegen organen, zoals de longen', aldus dr. Louise Wan, gynaecoloog bij het Liverpool Women's Hospital.

'Helaas betekent dit dat er jaarlijks zo'n 3900 vrouwen aan overlijden. De verwachting is dat het aantal gevallen tegen 2040 met ongeveer 5 procent zal toenemen als gevolg van de vergrijzing.'

Een hogere leeftijd en een familiegeschiedenis van eierstok- of borstkanker verhogen het risico. Hetzelfde geldt voor het erven van bepaalde genen.

Defecte BRCA 1- en 2-genen worden bijvoorbeeld in verband gebracht met een verhoogd risico op het ontwikkelen van eierstok- (en borstkanker-)kanker.

'Het probleem is dat de symptomen niet specifiek kunnen zijn: een opgeblazen gevoel, buikklachten, een verandering in eetlust – dit zijn allemaal dingen die we af en toe kunnen voelen zonder dat ze ernstig zijn,' voegt Dr. Wan toe, die ook de leiding heeft over het onderzoek naar gynaecologische kankers bij de British Gynaecological Cancer Society.

'Ze kunnen ook verward worden met iets anders, zoals PDS of blaasontsteking. Dat kan lastig zijn om te herkennen, zowel voor vrouwen als voor artsen.'

Dit geldt zeker voor Sally-Anne. 'In april vorig jaar voelde mijn buik zwaar en opgeblazen aan, alsof ik te veel had gegeten', herinnert ze zich. 'Maar het werd niet beter na een nachtje slapen of naar de wc gaan. Ik dacht dat ik was aangekomen en meer moest bewegen – maar meer wandelen en thuis fitnessapparatuur gebruiken, maakte geen verschil.

'Een maand later kreeg ik mijn spijkerbroek niet meer dicht en vroegen mijn collega's of ik zwanger was.'

Sally-Anne's huisarts vertelde haar dat ze een maagvirus had en gewoon rust nodig had. 'Ik zei hem dat het niet helemaal goed leek – ik was niet ziek. Maar hij was de dokter, niet ik, dus ik ging naar huis en ging verder met mijn leven', zegt ze.

Een maand later ontstonden er echter andere symptomen: naast een opgeblazen gevoel (ze droeg nu losse jurken en te grote topjes) had ze af en toe pijn in haar bekken en moest ze vaker plassen.

'Ik ging naar de wc, maakte het af en moest dan weer,' zegt Sally-Anne. Ze nam contact op met haar huisarts, die haar telefonisch de diagnose overactieve blaas stelde.

'Ik kreeg een week lang solifenacine voorgeschreven om de spieren in mijn blaas te ontspannen', zegt Sally-Anne. 'Ik wist totaal niet dat mijn symptomen typisch waren voor eierstokkanker.'

Het is een verontrustend herkenbaar scenario. 'De kennis over de belangrijkste symptomen van eierstokkanker is alarmerend laag', zegt dr. Wan.

Toch is het kennis die levens kan redden. 'Als je de ziekte diagnosticeert voordat deze zich buiten de eierstokken verspreidt, is de kans op overleving 95 procent. Dat is twee keer zo groot als de gemiddelde overlevingskans bij eierstokkanker.'

'Omdat er geen nationaal screeningsprogramma is – er worden uitstrijkjes gebruikt om baarmoederhalskanker vast te stellen, geen eierstokkanker – moeten vrouwen alle alarmerende symptomen aankaarten bij hun huisarts en aandringen op onderzoek,' aldus dr. Wan.

Een bloedtest die een eiwit detecteert – CA 125 – dat vaak wordt aangemaakt door eierstokkankercellen, kan wijzen op een hoog risico. 'Maar vleesbomen en endometriose kunnen de CA 125-waarden ook verhogen – dus als de waarden hoog zijn, wordt u doorverwezen voor een echo, verder bloedonderzoek, een CT-scan of een biopsie om de kanker te bevestigen', voegt dr. Wan toe.

Sally-Anne kreeg deze controles echter pas aangeboden toen ze dubbelgevouwen van de pijn op de eerste hulp lag (het komt extreem zelden voor dat een tumor scheurt, zoals bij haar gebeurde).

Zoals ze zich herinnert: 'Toen ik aankwam, keek de verantwoordelijke verpleegster me aan en liet me snel door. Ik kreeg morfine tegen de pijn en onderging de CA 125-bloedtest en een CT-scan van mijn buik.'

Lees meer

Normale CA 125-waarden liggen rond de 35 – die van Sally-Anne was 5555. In feite had de tumorruptuur geleid tot sepsis, een levensbedreigende reactie op een infectie – wat had bijgedragen aan haar verhoogde CA 125-waarden.

Het duurde bijna een week voordat Sally te horen kreeg dat ze kanker aan haar linker eierstok had. Ze onderging een kijkoperatie en de eierstok werd verwijderd – een biopsie bevestigde dat ze eierstokkanker in stadium 1 had. Sally-Anne kreeg de keuze tussen controle of een hysterectomie – waarbij zowel haar resterende eierstok als haar baarmoeder werden verwijderd om het risico op terugkeer te verkleinen.

'Ik heb een hysterectomie ondergaan', zegt ze. 'Ik heb nooit kinderen gewild – en de regelmatige scans, bloedonderzoeken en oncologische afspraken werden te stressvol.'

Bij de operatie in mei werd een andere tumor in haar rechter eierstok ontdekt.

Ze krijgt nu elke zes maanden een scan.

'Door de hysterectomie ben ik in de menopauze terechtgekomen, wat ernstige klachten veroorzaakt zoals opvliegers en slaapproblemen. Maar ik gebruik hormoonvervangingstherapie om deze klachten onder controle te houden.'

Sally-Anne is nu weer enigszins 'normaal' aan het worden. Ze heeft geen pijn meer, plant vakanties, geniet van haar werk en brengt tijd door met haar man, neefjes en nichtje.

'Ik weet dat ik geluk heb gehad – het had zo makkelijk anders kunnen aflopen. Ik kan niet genoeg benadrukken dat ik me bewust ben van de symptomen van eierstokkanker.'

• De symptoomchecker van Ovarian Cancer Action is te vinden op ovarian.org.uk