Vaccins zijn altijd het beste als ze in dezelfde arm worden toegediend.

Als het gaat om vaccinaties, geven de meeste mensen de voorkeur aan de ene of de andere optie. Deze beslissing, die op het eerste gezicht triviaal lijkt, is belangrijker dan verwacht.

Volgens een team van Australische wetenschappers kan het toedienen van een boostervaccin in dezelfde arm als de eerste dosis een snellere en effectievere immuunreactie teweegbrengen.

De ontdekking, gepubliceerd in het tijdschrift ‘ Cell ’, zou vaccinatiestrategieën in de toekomst kunnen veranderen.

Uit het onderzoek bleek dat vaccinatie op dezelfde locatie gespecialiseerde immuuncellen, macrofagen genaamd, in nabijgelegen lymfeklieren activeert. Hierdoor kunnen geheugen-B-cellen efficiënter reageren op een booster.

"Dit is een fundamentele ontdekking over hoe het immuunsysteem zichzelf organiseert om ons zo goed mogelijk te verdedigen", legt professor Tri Phan uit, directeur van het Precision Immunology Program aan het Garvan Institute of Medical Research en het Kirby Institute van de UNSW Sydney en medeauteur van de studie.

Anthony Kelleher, directeur van het Kirby Institute en tevens co-senior auteur, benadrukt de unieke aanpak van het onderzoek: "We hebben de complexe biologie bij muizen ontleed en vervolgens de resultaten bij mensen bevestigd, rechtstreeks in de lymfeklier waar de vaccinrespons wordt gegenereerd."

Wanneer een vaccin wordt toegediend, wordt het antigeen door de lymfeklieren gefilterd. Deze lymfeklieren fungeren als 'oefenterreinen' voor het immuunsysteem. Uit eerder onderzoek is al gebleken dat geheugen-B-cellen zich in de lymfeklier bevinden die het dichtst bij de injectieplaats ligt. Met behulp van geavanceerde intravitale beeldvormingstechnologie observeerden de wetenschappers dat deze cellen zich naast lokale macrofagen positioneren, klaar om sneller te handelen als de booster op hetzelfde gebied wordt toegediend.

"Macrofagen elimineren niet alleen ziekteverwekkers en dode cellen, maar coördineren ook snellere en effectievere vaccinreacties in nabijgelegen lymfeklieren", aldus Rama Dhenni, medeauteur van de studie.

Om de bevindingen bij mensen te valideren, werd een klinische proef uitgevoerd met 30 vrijwilligers die het mRNA COVID-19-vaccin van Pfizer-BioNTech kregen. Twintig van hen kregen de booster in dezelfde arm, terwijl de overige tien hem in de andere arm kregen.

"Degenen die beide doses in dezelfde arm kregen, genereerden sneller neutraliserende antilichamen tegen SARS-CoV-2, al in de eerste week na de booster", legt Alexandra Carey-Hoppé , medeauteur van de studie, uit. Bovendien bleken hun antilichamen effectiever tegen varianten zoals Delta en Omicron.

Hoewel beide groepen na vier weken vergelijkbare antilichaamniveaus bereikten, benadrukt Mee Ling Munier het belang van vroege bescherming: "Te midden van een pandemie kunnen die eerste paar weken van versnelde immuniteit cruciaal zijn om de verspreiding van het virus te vertragen."

Naast COVID-19 zien onderzoekers een enorm potentieel in deze bevindingen. "Als we de interactie tussen geheugen-B-cellen en macrofagen kunnen repliceren of verbeteren, kunnen we krachtigere vaccins ontwerpen die minder boosterdosis nodig hebben", concludeert professor Phan.

Deze doorbraak opent nieuwe mogelijkheden om vaccinatiecampagnes te optimaliseren en de wereldwijde respons op toekomstige pandemieën te verbeteren.

Jaime Jesús Pérez Martín, een expert op het gebied van volksgezondheid en voorzitter van de Spaanse Vereniging voor Vaccinologie (AEV), bekritiseert echter het gebruik in de studie van de "verwachte werkzaamheid van het vaccin" op basis van antilichaamtiters. De werkzaamheid tegen COVID kan momenteel namelijk niet alleen op basis van deze gegevens worden voorspeld.

En, voegt hij toe, SMC levert weliswaar immunologische innovaties op, maar "de praktische relevantie ervan is beperkt." Daarmee wordt verwezen naar andere onderzoeken, zoals het onderzoek dat is gepubliceerd in ' The Journal of Clinical Investigation '. Deze onderzoeken lieten tegenstrijdige en statistisch gezien sterkere resultaten zien (vanwege hun omvang), wat aantoont dat er nog steeds geen doorslaggevend bewijs is.

Bovendien benadrukt hij dat "een sterkere immuunreactie niet altijd een betere klinische bescherming betekent."