Optimisten? Je herkent ze aan hun hersenen.

Er zijn mensen voor wie het leven altijd bergopwaarts gaat en "alleen maar sombere dingen zien". Maar er zijn ook mensen voor wie de toekomst rooskleurig is. Kortom, pessimisten en optimisten. Het onderzoek richtte zich op de laatste groep en leidde tot een eenduidige conclusie: alle mensen die zich als optimistisch identificeren, vertonen vergelijkbare patronen van hersenactiviteit wanneer ze nadenken over toekomstscenario's.

De Japanse studie naar Pnas

De resultaten van een onderzoek waarin onderzoekers 87 deelnemers vroegen een vragenlijst in te vullen om hun optimisme te achterhalen, werden gepubliceerd in het tijdschrift Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS). Een test, een vliegreis of zelfs een simpele medische check-up: voor sommigen, en dat zijn er veel, overheerst een positieve houding, terwijl anderen (net zovelen) alleen maar het ergste kunnen voorspellen, zelfs een catastrofale ramp. "Optimisten lijken een gedeeld neuraal raamwerk te gebruiken om gedachten over de toekomst te ordenen, wat waarschijnlijk een vergelijkbare mentale verwerkingsstijl weerspiegelt in plaats van identieke ideeën", aldus Kuniaki Yanagisawa van de Universiteit van Kobe in Japan en hoofdauteur van het onderzoek.

De wetenschapper benadrukt dat de resultaten eerdere bevindingen kunnen verduidelijken die aantonen dat optimisten betere kansen in de maatschappij hebben: "Ons onderzoek laat zien dat de basis van het maatschappelijke succes van deze groep mensen wel eens een gedeelde realiteit zou kunnen zijn: hersenen die letterlijk op dezelfde golflengte zitten, een conditie die een diepere en meer intuïtieve verbinding mogelijk maakt."

Alle deelnemers ondergingen een MRI-scan van hun hersenen, waarbij iedereen werd gevraagd zich verschillende mogelijke toekomstige gebeurtenissen voor te stellen, sommige positief – zoals een wereldreis – andere neutraal of negatief, zoals ontslag. Een subgroep werd vervolgens gevraagd zich scenario's voor te stellen die met de dood te maken hadden. Het team ontdekte dat de meest optimistische deelnemers grotere overeenkomsten vertoonden in het gebied dat betrokken is bij toekomstgericht denken, de mediale prefrontale cortex (MPFC).

Op dezelfde golflengte zitten

Yanagisawa veronderstelt dat de grotere diversiteit in hersenactiviteit bij pessimisten een breder scala aan zorgen weerspiegelt wanneer zij aan negatieve scenario's denken.

Maar dit is niet de enige mogelijkheid waar de wetenschapper op zinspeelt wanneer hij suggereert dat optimisten hun toekomst mogelijk zien binnen een gedeeld kader van sociaal geaccepteerde doelen, waar pessimisten zich om persoonlijke redenen mogelijk buitengesloten voelen. "Wat als de veelgehoorde uitdrukking 'op dezelfde golflengte zitten' niet slechts een metafoor is, maar een neurale realiteit?" vraagt co-auteur van de studie Kuniaki Yanagisawa , sociaal psycholoog en neurowetenschapper aan dezelfde Universiteit van Kobe.

Optimisten zijn allemaal hetzelfde

Volgens de onderzoekers vertonen de conclusies van het onderzoek overeenkomsten met de openingszin van Tolstojs roman Anna Karenina: "Gelukkige gezinnen lijken allemaal op elkaar; elk ongelukkig gezin is op zijn eigen manier ongelukkig." En wat dan nog? Het team schrijft: "Op basis van dit principe geloven we dat alle optimisten op elkaar lijken, maar dat elk minder optimistisch individu de toekomst op zijn of haar eigen manier ziet."

De minst opvallende negatieve gebeurtenissen

Lisa Bortolotti van de Universiteit van Birmingham (niet betrokken bij het onderzoek) gelooft dat optimisten negatieve gebeurtenissen minder gedetailleerd projecteren, zozeer zelfs dat ze er minder door worden beïnvloed: "De resultaten laten zien dat optimisme niet gelijkstaat aan een vorm van irrationaliteit of verdraaiing van de werkelijkheid, omdat het niet de manier verandert waarop we dingen zien, maar de manier waarop ze ons beïnvloeden. Door een positieve uitkomst gedetailleerd te visualiseren als haalbaar en wenselijk, worden we gestimuleerd om die te waarderen en ernaar te streven, wat uiteindelijk de kans vergroot dat we die ook daadwerkelijk bereiken."