Volgens de VN heeft één op de vier mensen geen veilige toegang tot drinkwater.

Meer dan 2 miljard mensen hebben nog steeds geen toegang tot veilig beheerd drinkwater, zo meldden de Verenigde Naties dinsdag in een rapport waarin ze hun bezorgdheid uitten over de onvoldoende vooruitgang richting universele toegang.

Volgens schattingen van VN-organisaties voor gezondheid en kinderbescherming had vorig jaar één op de vier mensen wereldwijd geen toegang tot veilig beheerd drinkwater, terwijl meer dan 100 miljoen mensen nog steeds afhankelijk zijn van oppervlaktewater, bijvoorbeeld uit rivieren, vijvers en kanalen.

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en UNICEF stellen dat de vertraging in de verbetering van de water-, sanitaire voorzieningen en hygiëne (WASH)-voorzieningen ervoor zorgt dat miljarden mensen een groter risico lopen op ziektes.

"Fundamentele rechten"

In een gezamenlijke studie stellen de twee VN-agentschappen ook dat de doelstelling van universele toegang in 2030 nog lang niet bereikt is. Sterker nog, deze ambitie raakt volgens hen "steeds verder buiten bereik" .

"Water, sanitaire voorzieningen en hygiëne zijn geen privileges: het zijn fundamentele mensenrechten", zegt Rüdiger Krech, hoofd milieu en klimaatverandering van de WHO. "We moeten onze acties versnellen, vooral voor de meest gemarginaliseerde gemeenschappen."

De auteurs van het rapport keken naar vijf niveaus van drinkwatervoorziening.

Het hoogste niveau, ‘veilig beheer’ , komt overeen met een situatie waarin er ter plaatse toegang is tot drinkwater dat vrij is van fecale of chemische verontreiniging.

De volgende vier niveaus zijn 'basis' (toegang tot verbeterd water in minder dan 30 minuten), 'beperkt' (verbeterd, maar vereist een langere wachttijd), ' niet verbeterd' (uit een onbeschermde put of bron) en 'oppervlaktewater'.

Beperkte toegang in Afrika

Volgens het rapport hebben sinds 2015 961 miljoen mensen toegang gekregen tot veilig beheerd drinkwater. De dekking is gestegen van 68% naar 74%.

Van de 2,1 miljard mensen die nog steeds geen toegang hebben tot veilig beheerde drinkwaterdiensten, gebruiken 106 miljoen oppervlaktewater. Dat is een daling van 61 miljoen mensen in tien jaar tijd.

Het aantal landen dat het gebruik van oppervlaktewater voor drinkwaterdoeleinden heeft stopgezet, is gestegen van 142 naar 154, zo staat in het rapport.

In 2024 hadden slechts 89 landen een basisvoorziening voor drinkwater, waarvan 31 landen universele toegang hadden tot deze veilig beheerde diensten.

De 28 landen waar één op de vier mensen nog steeds geen toegang heeft tot basisvoorzieningen, liggen voornamelijk in Afrika.

Meisjes kwetsbaarder

Wat betreft sanitaire voorzieningen hebben 1,2 miljard mensen sinds 2015 toegang tot veilig beheerde diensten. De dekking is gestegen van 48% naar 58%.

Deze diensten worden gedefinieerd als verbeterde faciliteiten die niet met andere huishoudens worden gedeeld en waar uitwerpselen ter plaatse worden afgevoerd of worden vervoerd voor verwerking elders.

Het aantal mensen dat in de open lucht zijn behoefte doet, is gedaald van 429 miljoen naar 354 miljoen, oftewel 4% van de wereldbevolking.

Sinds 2015 hebben 1,6 miljard mensen toegang gekregen tot basisvoorzieningen voor hygiëne (een apparaat om de handen te wassen met water en zeep). Dit gemak komt nu ten goede aan 80% van de wereldbevolking, vergeleken met 66% tien jaar geleden.

"Als kinderen geen toegang hebben tot veilig water, sanitaire voorzieningen en hygiëne, worden hun gezondheid, onderwijs en toekomst bedreigd", aldus Cecilia Scharp, directeur van het WASH-programma van UNICEF.

Volgens haar "zijn deze ongelijkheden vooral schrijnend voor meisjes, die vaak de last dragen van het halen van water en tijdens hun menstruatie met extra problemen te maken krijgen."

"In het huidige tempo wordt de belofte van toegang tot schoon water en sanitaire voorzieningen voor elk kind steeds verder weg", concludeert Cecilia Scharp.