Innovatie is geen 'nice-to-have', maar een must

In het regeerakkoord voor 2025 legt de nieuwe Duitse regering een duidelijke focus op het bevorderen van innovatie en onderzoek – ook in de gezondheidszorg. Digitalisering en innovatie staan ​​daarbij centraal. Gezien de grote uitdagingen waar de gezondheidszorg voor staat – zoals het tekort aan geschoolde arbeidskrachten, demografische veranderingen en toenemende kostendruk – en de kansen die technologische en medische vooruitgang biedt, is het duidelijk dat innovaties een essentiële voorwaarde zijn voor de toekomstige levensvatbaarheid van de gezondheidszorg. Ze vormen een cruciale basis voor efficiënte, hoogwaardige en patiëntgerichte zorg.

Het regeerakkoord stelt daarom voor om het structureel kader zo vorm te geven dat innovaties systematisch worden bevorderd en tegelijkertijd de bureaucratie wordt verminderd. De noodzaak van moderne, innovatieve zorg wordt benadrukt. Belangrijke aandachtspunten zijn onder meer het bevorderen van digitale benaderingen zoals het elektronisch patiëntendossier (ePA) en telegeneeskunde, maar ook het opzetten van een nationale biobank ter ondersteuning van gepersonaliseerde geneeskunde en het verminderen van bureaucratische belemmeringen voor onderzoek en innovatie.

Digitalisering en AI voor efficiënte zorg

Digitalisering is al lang een centrale strategische uitdaging in de gezondheidszorg. Elektronische patiëntendossiers en AI-ondersteunde processen moeten steeds persoonlijker en efficiëntere zorg mogelijk maken. Het centrale politieke doel is ook om de snelheid en kwaliteit van de behandeling te verhogen door de zinvolle integratie van digitale tools. Digitaal beleid is er specifiek op gericht om sleuteltechnologieën zoals kunstmatige intelligentie en robotica te versterken.

Op veel gebieden – zoals radiologie en beeldvorming, cardiologie en oncologie – is de toepassing van AI al gevorderd, hoewel verdere vooruitgang nodig is voor volledige integratie in de dagelijkse klinische praktijk. AI kan diagnoses ondersteunen en ook helpen bij het optimaliseren van de behandelplanning. Gerichte analyse kan patronen en correlaties identificeren die een geïndividualiseerde behandeling mogelijk maken. Politiek gezien wordt momenteel een "AI-offensief" voorgesteld, eveneens met een focus op onderzoek en universiteiten.

Met de Digitaliseringswet en de Wet op het gebruik van gezondheidsgegevens werd in de afgelopen zittingsperiode al de basis gelegd voor het systematisch benutten van de mogelijkheden van gezondheidsdata. Beide wetten markeren een paradigmaverschuiving en scheppen het kader voor datagedreven, evidence-based en innovatievriendelijke gezondheidszorg.

Elektronische patiëntendossiers met opt-outmogelijkheden kunnen hierin een sleutelrol spelen – niet alleen voor de gezondheidszorg, maar ook voor onderzoek. Duidelijke regelgeving en vereenvoudigde toegang tot routinematige klinische gegevens kunnen medisch onderzoek een nieuwe, aanzienlijk robuustere basis geven. Dit zal niet alleen de kennisoverdracht versnellen, maar ook de weg van wetenschappelijk bewijs naar toepassing in de gezondheidszorg in de toekomst efficiënter maken.

Netwerken als structurele veranderaars

Innovaties ontstaan ​​zelden in isolatie, maar juist in onderling verbonden zorgstructuren. Crossdisciplinaire netwerken zijn essentieel om synergieën te benutten en medische innovaties snel en volledig beschikbaar te maken. Nauwe integratie van universitaire ziekenhuizen met klinieken op verschillende zorgniveaus zal hieraan aanzienlijk bijdragen.

Daarnaast heeft de federale overheid gepleit voor regelgeving voor baanbrekende benaderingen zoals cel- en gentherapie. Ook een "Freedom of Innovation Act" moet van kracht worden en onderzoek bevrijden van de gefragmenteerde financieringsbureaucratie, waardoor het sneller kan verlopen.

Er zijn al projecten, zoals het pilotproject Genoomsequencing, die kunnen worden gezien als een innovatieve en baanbrekende impuls voor gerichte en verbeterde zorg. Dit pilotproject kan dienen als blauwdruk voor de introductie van verdere innovaties in de zorg. Het biedt een prachtige kans om medische innovaties in een beschermde omgeving te introduceren en tegelijkertijd waardevolle ervaring op te doen die vervolgens brede implementatie mogelijk maakt. Gerichte implementatie is mogelijk, met name voor complexe therapieën die ook aanzienlijke kosten en medische risico's met zich mee kunnen brengen.

Interprofessionele samenwerking

Een andere belangrijke factor voor innovatie en meer efficiëntie in de zorg is interprofessionele samenwerking. Nauwe samenwerking tussen verschillende beroepsgroepen creëert nieuwe perspectieven. Deze diversiteit aan expertise maakt niet alleen efficiëntere processen mogelijk, maar verbetert ook de kwaliteit van de patiëntenzorg. Innovaties vereisen bovendien een interprofessionele omgeving voor een succesvolle implementatie.

De toenemende eisen aan zorgprofessionals vanwege complexe zorgbehoeften onderstrepen de noodzaak van interprofessionele samenwerking en het herijken van competenties. Ze maken moderne strategieën voor personeelsontwikkeling essentieel. Dit omvat ook de succesvolle integratie van academische zorgprofessionals in de klinische praktijk.

Ook de competenties van alle beroepsgroepen in de gezondheidszorg zouden in de toekomst beter benut moeten worden. Tegelijkertijd kan het aanpassen van functieprofielen aan de toegenomen complexiteit leiden tot een betere kwaliteit van zorg. Interprofessionele samenwerking en wetenschappelijke vooruitgang gaan hand in hand. Precies dit willen we in de nabije toekomst bereiken met de wetgeving rond verpleegkundige competenties, oftewel de 'Advanced Practice Nurse'.

De toekomst van de gezondheidszorg zal in belangrijke mate worden bepaald door innovaties. Digitalisering, AI, de verstandige implementatie van innovaties en interprofessionele samenwerking zijn sleutelelementen die ervoor zorgen dat medische vooruitgang wordt vertaald naar de klinische praktijk. Innovatie is essentieel voor duurzaamheid, vooral in de zorgsector. Het is geen optie, maar de basis voor een toekomstbestendig zorgsysteem. Veel van deze onderwerpen zullen worden besproken tijdens het "Medicine and Innovation Forum" tijdens het Capital Congress 2025.